آزمایشگاه دنا آزمایشگاه لوگو آزمایشگاه دنا آزمایشگاه

افرادی که در برابر کوید 19مصونیت پنهان دارند

بیمارانی پیدا کردند که با وجود رهایی از بیماری کووید-۱۹ هیچ پادتنی در بدن نداشتند، و سپس معلوم شد که تعداد اینگونه افراد احتمالا خیلی هم زیاد است. در مرحله بعدی مشخص شد که پادتن ویروس کرونا فقط چند ماه در بدن باقی می‌ماند. خلاصه اینکه پادتن قطعا کمک شایانی به ردگیری بیماری کرده است، اما شاید آنقدری که قبلا فکر می‌کردیم در ایجاد مصونیت نقش نداشته باشد. در این مدت توجه دنیا عمدتا جلب مقوله پادتن‌ها بود، اما پژوهشگران به مرور به این نتیجه رسیده‌اند که شاید نوع دیگری از مصونیت نیز وجود داشته باشد. گونه مرموزی از گلبول سفید که تا پیش از این جای چندانی در مخیله مردم نداشته است، شاید در مبارزه با ویروس کرونا نقشی کلیدی ایفا کند. هنگامی که محققان نمونه‌های خونی را که سال‌ها پیش از همه‌گیری ویروس کرونا برداشته شده بود بررسی کردند، سلول‌هایی یافتند که مشخصا برای تشخیص پروتئین‌های سطح ویروس کرونا ساخته شده‌اند. وظیفه اصلی این نوع سلول که به "سلول تی" یا "لنفوسیت تی" معروف است، کشف و نابودی عوامل بیماری‌زا و سلول‌های آلوده است. در این راه نیز از پروتئین‌هایی استفاده می‌کند که در سطحش وجود دارد و با پروتئین‌های سطح این عوامل خارجی پیوند می‌خورند. از آنجایی که سلول‌های تی تا سالیان مدیدی پس از عفونت در خون باقی می‌مانند، در "حافظه بلندمدت" دستگاه ایمنی بدن نیز نقش ایفا می‌کنند. چند پژوهش مختلف نشان داده است که اشخاصی که به کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند در خون خود این سلول‌ها را دارند، حتی اگر علائم خاصی هم نداشته باشند. اما دانش ما درباره سلول تی و کووید-۱۹ چقدر است؟

 

آدریان هیدی، استاد ایمونولوژی در کالج دانشگاهی لندن، می‌گوید "اگر به کسانی که به خاطر کووید-۱۹ بستری شده‌اند نگاه کنیم - و البته کسانی که به این بیماری دچار شده‌اند ولی نیازی به مراقبت بیمارستانی پیدا نکرده‌اند - کاملا مشخص است که سلول‌های تی بدنشان واکنش نشان داده است. این قطعا برای کسانی که پیگیر مساله واکسن بوده‌اند خبر خوبی است، چرا که نشان می‌دهد ما می‌توانیم سلول تی یا پادتنی بسازیم که ویروس را می‌شناسد." اما مشکلی وجود دارد. در خیلی از بیمارانی که به خاطر شدت بیماری بستری شده‌اند، واکنش سلول‌های تی طبق برنامه پیش نرفته است.

 

پروفسور هیدی می‌گوید "سلول‌های تی نیز به تعداد هنگفت تحت تاثیر قرار می‌گیرند. اتفاقی که برایشان می‌افتد مثل یک جشن عروسی است که خوب پیش نرفته است؛ تکثیر و فعالیت زیاد و در عین حال ناپدید شدن سلول‌ها از درون خون."

پروفسور هیدی می‌گوید "اگر به کالبدشکافی بیماران مبتلا به ایدز نگاه کنید، با همین مشکلات روبه‌رو می‌شوید. اما اچ‌آی‌وی ویروسی است که مستقیما سلول‌های تی را آلوده می‌کند، در می‌زند و وارد می‌شود." در حال حاضر اما هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد ویروس کرونا نیز می‌تواند همین کار را بکند. کاهش تعداد سلول‌های تی شاید دلیل ابتلای سخت‌تر سالخوردگان به کووید-۱۹ باشد.                                                                                   آیا این یافته‌ها به ساخت واکسن کمک می‌کند؟

اگر سابقه ابتلا به ویروس‌های مختلف آنفلوآنزا و سرماخوردگی به ملایمتر شدن علائم کووید-۱۹ منجر شود، می‌توان گفت که امری مثبت در روند تولید واکسن است، چرا که ثابت می‌کند که سلول‌های تی تا سال‌ها در بدن می‌مانند و از آن محافظت می‌کنند. اما حتی اگر چنین نباشد هم درگیری سلول‌های تی با این بیماری می‌تواند مفید باشد، و هر چه دانش ما از این سلول‌ها بیشتر شود بهتر است. طبق توضیحات پروفسور هیدی، روش طراحی واکسن معمولا به نوع واکنشی بستگی دارد که دانشمندان می‌خواهند در دستگاه ایمنی بدن ایجاد کنند. بعضی‌ها شاید باعث ایجاد پادتن شوند، پروتئین‌های سرگردانی که می‌توانند به عوامل بیماری‌زا بچسبند و یا آن‌ها را خنثی کنند یا برای برخورد دیگر بخش‌های دستگاه ایمنی نشانه‌گذاری کنند.

 

چیزی که پروفسور هیدی را دلگرم می‌کند این است که دستگاه ایمنی به وضوح ویروس کرونا را می‌بیند، حتی در بیمارانی که حالشان وخیم است.

به گفته او "اگر بتوانیم جلوی اتفاقی را که برای سلول‌های تی در بیماران می‌افتد بگیریم، قطعا در راه مهار این بیماری پیشرفت خواهیم کرد."